[ Pobierz całość w formacie PDF ]

będzie mogła rozporządzać się niemi do swych prywatnych celów ze szkodą dla
ogółu, ale też i ogół nie będzie mógł rządzić się biurokratycznie ze szkodą dla
jednostki; natomiast odpowiedni człowiek znajdzie zawsze dostęp do własności, aby
przy jej pomocy służyć ogółowi.
Dzięki urzeczywistnieniu tych impulsów, które sprawę produkcji postawią na
zdrowych podstawach i uchronią organizm społeczny od niebezpieczeństw
kryzysów, może rozwijać się zrozumienie dobra powszechnego. Zarząd, mający do
czynienia wyłącznie z obiegiem gospodarczym, będzie miał również możność
niezbędnego wyrównywania zakłóceń, powstających w tym obiegu. Jeżeli np. jakieś
przedsiębiorstwo, uznane za społecznie pożyteczne, nie będzie w stanie wypłacać
swym wierzycielom odsetek od ich wkładów oszczędnościowych, pochodzących z
pracy, będzie ono mogło uzyskać pomoc od innych placówek gospodarczych, za
zgodą wszystkich osób, biorących w nich udział. Zamknięty w sobie obieg
gospodarczy, otrzymujący zzewnątrz podstawy prawne oraz korzystający ze stałego
dopływu ujawniających się indywidualnych zdolności ludzkich, będzie miał do
czynienia wyłącznie z gospodarowaniem. Pozwoli to na taki podział dóbr, który
każdemu zapewni to, co w miarę dobrobytu społecznego sprawiedliwie mu się
należy. Jeśli zaś korzystać będzie pozornie z większych dochodów, to jedynie
dlatego, że to  więcej , dzięki jego indywidualnym zdolnościom, przyniesie korzyści
ogółowi.
Ï% Ï% Ï%
W organizmie społecznym, ukształtowanym zgodnie z przedstawionemi tu
wyobrażeniami, środki finansowe, niezbędne na utrzymanie urządzeń prawnych,
będą normowane na podstawie porozumienia pomiędzy zarządami organizmu
prawnego i gospodarczego. Fundusze zaÅ› na potrzeby organizacji duchowej
wpływać będą od poszczególnych osób, biorących udział w organizmie społecznym,
na zasadzie dobrowolnego porozumienia. Ta organizacja duchowa opierać się
będzie na zdrowych podstawach, dzięki temu, że indywidualna inicjatywa jednostek,
zdolnych do pracy duchowej, dochodzić będzie do głosu w wolnem
współzawodnictwie.
Jedynie w takim organizmie społecznym kierownictwo działu prawnego znajdzie
niezbędne zrozumienie dla sprawiedliwego podziału dóbr. Organizm gospodarczy,
który korzystać będzie z pracy ludzkiej nie w zależności od potrzeb poszczególnych
gałęzi produkcji, ale wyłącznie w granicach dopuszczalnych przez prawo, będzie
wyznaczał wartość dóbr według świadczeń ludzi. Nie dopuści do tego, aby
wytwarzano takie dobra, których wartość powstaje bez liczenia się z dobrobytem i
godnością człowieka. Taki organizm będzie ustanawiał prawa, wynikające z czysto
ludzkich stosunków. Dzieciom przysługiwać będzie prawo do nauki. Robotnik, ojciec
rodziny, otrzymywać będzie wyższe wynagrodzenie, niż robotnik samotny. To
 więcej otrzyma on przy pomocy urządzeń, które powstaną na drodze porozumienia
wszystkich trzech organizacyj społecznych. Urządzenia te będą mogły realizować
prawo do nauki w ten sposób, że kierownictwo działu gospodarczego oznaczy, na
podstawie ogólnego położenia gospodarczego, wysokość środków, które będzie
można przeznaczyć na nauczanie; dział zaś prawno-państwowy, zgodnie z opinją
organizacji duchowej, ustanowi prawa poszczególnej jednostki.
Znów wypada zaznaczyć, że w duchu myślenia zgodnego z rzeczywistością,
uwagi tego rodzaju mają wyłącznie na celu wskazanie, jakby na przykładzie,
kierunku, w jakim takie urządzenia rozwijaćby się mogły. Jest rzeczą bardzo
możliwą, że w poszczególnych wypadkach zupełnie inne urządzenia uznane będą
za właściwe. Ale to  właściwe da się jedynie odnalez
ć na drodze celowego
współdziałania trzech samodzielnych członów organizmu społecznego. Sposób
myślenia, na którym opierają się powyższe rozważania - w przeciwieństwie do tego,
co dziś uchodzi za praktyczne, ale w istocie nim nie jest, - dąży do urządzeń
naprawdę praktycznych, mianowicie, do takiego rozczłonowania organizmu
społecznego, któreby pobudzało żyjących w nim ludzi do postępowania celowego
pod względem społecznym.
Podobnie jak dzieci korzystajÄ… z prawa do nauki, tak starcom, inwalidom,
wdowom i chorym przysługuje prawo do zaopatrzenia. Z
rodki finansowe na te cele
powinny dopływać do obiegu w organizmie społecznym w ten sam sposób, jak
wspomniane fundusze na nauczanie tych, którzy jeszcze niezdolni są do
zarobkowania. Istotną cechę tych wszystkich urządzeń stanowi to, że ustalanie
wysokości dochodu osób, które same nie zarobkują, nie powinno wynikać ze stanu
życia gospodarczego, lecz naodwrót, życie gospodarcze musi być pod tym
względem uzależnione od orzeczeń świadomości prawnej. Pracujący w danym
organizmie gospodarczym korzystać będą z tem mniejszej części dochodu z własnej
pracy, im więcej przeznaczy się zeń na rzecz niezarobkujących. Ale to  mniej
obciążać będzie równomiernie wszystkich, biorących udział w organizmie
społecznym, o ile omawiane tu impulsy społeczne zostaną zrealizowane. Dzięki
wyodrębnieniu spraw państwowych z życia gospodarczego, zagadnienie
wychowania młodzieży oraz zaopatrzenia niezdolnych do pracy - co stanowi
powszechny problem ludzkości - wejdą rzeczywiście do programu działania,
ponieważ dziedzina prawna obejmie te sprawy, w których mogą zabierać głos
wszyscy pełnoletni obywatele.
Organizm społeczny, ukształtowany według rozwijanych tu wyobrażeń, będzie
przekazywał nadwyżkę wydajności pracy jednostek szczególnie uzdolnionych na
rzecz ogółu, tak samo, jak od tegoż ogółu czerpać będzie środki na pokrycie
niedoborów wydajności pracowników mniej uzdolnionych, w celu zapewnienia im
uprawnionego poziomu utrzymania.  Nadwartość nie będzie obracana na
nieusprawiedliwione używanie jednostek, lecz na wzmożenie sił, które organizmowi
społecznemu przysporzą dóbr duchowych lub materjalnych, a także na
pielęgnowanie tego, co z łona tego organizmu powstaje, a nie może mu odrazu
bezpośrednio służyć.
Kto byłby skłonny mniemać, że wyodrębnienie trzech członów organizmu
społecznego posiada jedynie wartość ideową, że może wyniknąć  samo przez się w
jednolicie ukształtowanym organizmie państwowym czy też w państwie,
obejmującem zrzeszenia gospodarcze, które są oparte na wspólnej własności
środków produkcji - ten powinien zwrócić uwagę na szczególny charakter urządzeń
społecznych, jakie powstać muszą przy urzeczywistnianiu trójczłonowej organizacji.
Ustanawianie pieniędzy, jako prawnego środka płatniczego, naprzykład, nie będzie
należało do funkcji władz państwowych. Będzie to zadanie kierownictwa organizacji
gospodarczej. Pieniądz bowiem w zdrowym organizmie społecznym nie może być
niczem innem, jak przekazem na towary wytworzone przez innych ludzi, a które [ Pobierz całość w formacie PDF ]